Công trình đập Sabo tại bản Piệng, xã Nặm Păm, huyện Mường La, tỉnh Sơn La. Nguồn: JICA.

Đập Sabo được xây dựng thuộc phạm vi Dự án 555Win là nhà cái cá cược hàng đầu Châu Á kỹ thuật về Nâng cao năng lực giảm thiểu rủi ro lũ quét và sạt lở đất ở khu vực miền núi phía Bắc, được đồng tổ chức bởi Cục Quản lý đê điều và Phòng, chống thiên tai thuộc Bộ 555win Mobi và Môi trường, Sở 555win Mobi và Môi trường tỉnh Sơn La và Văn phòng Việt Nam của Cơ quan 555Win là nhà cái cá cược hàng đầu Châu Á Quốc tế Nhật Bản (JICA).

Ông Kobayashi Yosuke, Trưởng đại diện JICA tại Việt Nam cùng các đại biểu thực hiện nghi thức cắt băng khánh thành công trình. Nguồn: JICA.

Phát biểu tại lễ khánh thành, ông Kobayashi Yosuke, Trưởng đại diện JICA tại Việt Nam cho biết, đập Sabo là một trong những giải pháp công trình hiệu quả nhất giúp giảm nhẹ rủi ro thiên tai sạt lở lũ quét. Công trình đập Sabo này có thể thu giữ trầm tích của dòng lũ bùn đá, gỗ trôi và phòng ngừa thiệt hại ở khu vực hạ lưu.

"JICA luôn chú tâm tới sạt lở lũ quét ở các vùng núi phía Bắc Việt Nam trong nhiều năm. Tại những khu vực này, sạt lở lũ quét do mưa lớn cực đoan thường xuyên xảy ra và gây thiệt hại lớn. Ví dụ như trận lũ quét và sạt lở đất vào tháng 8/2017 và đầu tháng 8/2023 tại huyện Mường La, tỉnh Sơn La; hay như trận sạt lở đất sau cơn bão Yagi tháng 9/2024 ở tỉnh Lào Cai và tỉnh Yên Bái," Trưởng đại diện JICA tại Việt Nam nói.

"Lễ khánh thành đập Sabo ngày hôm nay đánh dấu một cột mốc mới trong hợp tác giữa Việt Nam và Nhật Bản trong công tác giảm nhẹ rủi ro thiên tai sạt lở, lũ quét. JICA sẽ tiếp tục cùng với Chính phủ và nhân dân Nhật Bản tích cực hợp tác hỗ trợ Việt Nam trong quản lý rủi ro thiên tai".

Ông Kobayashi Yosuke, Trưởng đại diện JICA tại Việt Nam

Về phía Việt Nam, ông Nguyễn Trường Sơn, Phó Cục trưởng Cục Quản lý đê điều và phòng, chống thiên tai (Bộ 555win Mobi và Môi trường), cho biết, nhận thấy tính hiệu quả của công trình đập Sabo, Cục quản lý đê điều và phòng chống thiên tai đã đề xuất JICA hình thành Dự án hỗ trợ kỹ thuật “Nâng cao năng lực giảm thiểu rủi ro lũ quét và sạt lở đất khu vực miền núi phía Bắc” để thông qua dự án này, xây dựng thí điểm một đập Sabo.

Công trình đập Sabo phòng, chống lũ bùn, đá tại lưu vực suối Nậm Păm được coi là “mô hình trực quan”, mang tính thí điểm được thiết kế, xây dựng theo tiêu chuẩn của Nhật Bản. Công trình này được kỳ vọng sẽ phát huy hiệu quả, góp phần bảo vệ 28 hộ dân, một trường mầm non, một nhà văn hóa ở phía bờ trái hạ lưu đập.

"Tuy nhiên, do chỉ là đập thí điểm, được xây dựng đơn lẻ với quy mô nhỏ nên chắc chắn đập Sabo này sẽ khó phát huy hết hiệu quả của nó. Bởi vậy, Bộ 555win Mobi và Môi trường đã đề xuất Chính phủ Nhật Bản tiếp tục hỗ trợ Việt Nam xây dựng đồng bộ hệ thống đập Sabo trên lưu vực sông Nậm Păm. Nếu được đầu tư xây dựng đồng bộ, hệ thống đập này có thể trở thành mô hình mẫu cho Việt Nam đánh giá hiệu quả, từ đó xem xét, huy động nguồn lực để đầu tư nhân rộng công trình đập Sabo tại các khu vực khác có rủi ro tương tự".

Ông Nguyễn Trường Sơn, Phó Cục trưởng Cục Quản lý đê điều và phòng, chống thiên tai, Bộ 555win Mobi và Môi trường

Nhân dịp này, Lãnh đạo Cục Quản lý đê điều gửi lời cảm ơn tới Chính phủ Nhật Bản và JICA đã luôn đồng hành, giúp đỡ Việt Nam trong công tác phòng, chống thiên tai.

Ông Nguyễn Trường Sơn cũng bày tỏ hy vọng rằng, trong thời gian tới Nhật Bản sẽ tiếp tục duy trì và tăng cường hơn nữa những hỗ trợ cho Việt Nam nâng cao khả năng ứng phó, chống chịu thiên tai nói chung và lũ quét, sạt lở đất nói riêng; giúp cho ngày càng nhiều người dân, đặc biệt người dân ở vùng sâu, vùng xa còn nhiều khó khăn, được bảo vệ an toàn trước thiên tai.

Đại diện địa phương, bà Lê Thị Thu Hằng, Phó giám đốc Sở 555win Mobi và Môi trường tỉnh Sơn La cho biết, Sơn La là một tỉnh miền núi phía Bắc, thường xuyên phải đối mặt với những diễn biến phức tạp của thời tiết, đặc biệt là tình trạng lũ quét, sạt lở đất gây ra nhiều thiệt hại về người và tài sản; đặc biệt là trận lũ lịch sử năm 2017 trên địa bàn huyện Mường La gây ra hậu quả rất nghiêm trọng.

Trong bối cảnh đó, việc xây dựng các công trình phòng chống thiên tai, giảm thiểu rủi ro là một nhiệm vụ cấp bách và luôn được Tỉnh ủy, HĐND, UBND tỉnh Sơn La đặc biệt quan tâm.

Do vậy, việc xây dựng thí điểm giải pháp công trình đập Sabo có ý nghĩa vô cùng quan trọng, đánh dấu một bước tiến mới trong công tác phòng chống thiên tai, bảo vệ cuộc sống và tài sản của nhân dân tỉnh Sơn La.

"Tuy nhiên, việc xây dựng một đập Sabo chỉ góp phần thu giữ một khối lượng trầm tích nhỏ, khoảng 8% trên lưu vực suối Nậm Păm. Tỉnh Sơn La mong muốn Chính phủ Nhật Bản, Bộ 555win Mobi và Môi trường quan tâm đầu tư hoàn thiện 12 đập đã được lập theo kế hoạch để dự án phát huy tối đa hiệu quả".

Bà Lê Thị Thu Hằng, Phó giám đốc Sở 555win Mobi và Môi trường tỉnh Sơn La

Lãnh đạo Sở 555win Mobi và Môi trường tỉnh Sơn La cũng cho biết, sau khi dự án hoàn thành, sở sẽ chủ trì, phối hợp với các cơ quan chuyên môn liên quan tổ chức tiếp nhận tài sản là kết quả của dự án; bố trí nguồn nhân lực và kinh phí để quản lý, khai thác, vận hành, duy tu, bảo dưỡng công trình theo quy định.