Trong không khí hân hoan của ngày đất nước kỷ niệm 80 năm giành độc lập (2/9/1945 - 2/9/2025), chúng tôi tìm đến nhà Thiếu tướng Trịnh Thanh Vân – người đã đi qua cả hai cuộc kháng chiến chống Pháp và chống Mỹ. Ở tuổi ngoài 90, ký ức về những ngày đầu của Tổ quốc độc lập vẫn còn nguyên vẹn trong tâm trí ông.

Ông Vân kể, ngày 2/9/1945, khi ấy ông mới 11 tuổi, đang sống cùng gia đình ở vùng quê Yên Định, Thanh Hóa. Dù không có mặt tại Quảng trường Ba Đình để trực tiếp nghe Chủ tịch Hồ Chí Minh đọc bản Tuyên ngôn Độc lập, nhưng bầu không khí sục sôi của dân tộc vẫn lan tỏa mạnh mẽ đến từng làng quê.

“Hôm ấy, cả làng, cả xã như bỏ hết công việc đồng áng. Mọi người tụ tập bên nhau, lắng nghe tin tức từ cán bộ mang về. Từ báo đài, chúng tôi biết rằng ở Hà Nội, Bác Hồ vừa thay mặt dân tộc đọc bản Tuyên ngôn lịch sử, khai sinh ra nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa (nay là nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam). Tin vui lan truyền nhanh chóng, khiến không khí nơi thôn dã cũng vỡ òa như ngày hội,” Thiếu tướng Trịnh Thanh Vân xúc động nhớ lại.

Ông kể, người lớn trong làng reo hò, ôm chầm lấy nhau. Có cụ già rưng rưng nước mắt vì ngỡ cả đời chẳng còn cơ hội chứng kiến giây phút này. Trẻ con thì chạy khắp ngõ xóm, miệng hô “Việt Nam độc lập!”, tay phấp phới những lá cờ đỏ may vội từ mảnh vải thừa. Không có trống kèn, không có lễ đài, nhưng niềm hạnh phúc và sự kiêu hãnh của người dân xứ Thanh lúc ấy chẳng kém gì không khí sục sôi ở Quảng trường Ba Đình.

Có được độc lập không phải dễ, nhưng giữ được độc lập lại càng khó hơn. Suốt năm tháng tuổi trẻ, chứng kiến những người cha, người chú hay hàng xóm xung quanh mình xung phong lên đường chiến đấu. Không khí hào hùng của đất nước như một mệnh lệnh khắc sâu vào trái tim chàng thanh niên khi ấy.

Năm 1952, khi vừa tròn 18 tuổi, ông đã tự nguyện “xếp bút nghiên” lên đường chiến đấu, tham gia Đội Thanh niên xung phong chống Pháp ở An toàn khu Việt Bắc, vào đội thứ 36 do đồng chí Tạ Quang Chiến làm đội trưởng. Công việc chủ yếu của đội là làm nhà, mở đường, xây dựng kho tàng… phục vụ kháng chiến.

Cuối năm 1953, khi cả nước chuẩn bị cho chiến dịch Điện Biên Phủ, ông được điều động bổ sung vào lực lượng quân sự trực tiếp phục vụ chiến đấu. Sau thắng lợi lừng lẫy năm 1954, ông có mặt trong đoàn quân tiến về tiếp quản Thủ đô Hà Nội. Sau đó ông đảm nhiệm nhiều vị trí công tác khác nhau trong quân đội.

Đến năm 1967, ông Trịnh Thanh Vân tiếp tục bước vào cuộc kháng chiến chống Mỹ, chiến đấu trong Lữ đoàn Pháo binh 45 – Lữ đoàn pháo cơ giới đầu tiên của Quân đội, tham gia nhiều mặt trận khốc liệt như B5, Đường 9 – Bắc Quảng Trị.

Khi nhắc lại những năm tháng ác liệt của cuộc kháng chiến chống Mỹ, ánh mắt Thiếu tướng Trịnh Thanh Vân như vẫn còn nguyên sự bồi hồi của một người trực tiếp đi qua khói lửa của hai cuộc chiến tranh. Trong ký ức ông, mùa hè năm 1967 in đậm một kỷ niệm không thể nào quên. Đó là một cuộc gặp bất ngờ với người em trai ruột ngay bên miệng hố bom.

Nhà của Thiếu tướng Trịnh Thanh Vân có 4 anh em: Ông là anh cả khi ấy công tác ở Ban Chính trị Trung đoàn 33 - tiền thân của Lữ đoàn Pháo binh 45 (Binh chủng Pháo binh ngày nay); em trai thứ hai phục vụ trong lực lượng công an nhân dân vũ trang; còn Phi – em trai thứ ba của ông – chiến đấu tại chiến trường Quảng Trị. Em trai út của ông tên là Thăng lúc đó mới 17 tuổi, vừa thi đỗ vào lớp 8 trường cấp 3 huyện.

Thiếu tướng Vân nhớ như in buổi chiều giữa tháng 8/1967, đơn vị ông hành quân qua vùng Khe Cau, Vĩnh Linh (tỉnh Quảng Trị), trên đường vào chiến dịch vây ép căn cứ Cồn Tiên. Bom Mỹ vừa trút xuống, để lại một hố bom lớn chắn ngang lối mòn. Bộ đội phải bám dây rừng, men từng bước qua mép hố, dưới là con suối sâu.

“Đúng lúc ấy, một đơn vị khác hành quân ngược chiều. Chúng tôi chào nhau, rồi nhường nhau qua cái đoạn dốc cheo leo ấy. Bất ngờ, ngay trước mặt tôi là một gương mặt quen quen. Không ai khác chính là người em trai của tôi. Anh em nhận ra nhau, giây phút ấy sững sờ đến khó tin.

"Tôi còn hỏi lại ‘Em là Phi hay là Thăng?’ bởi khi xa nhà đi chiến dịch, tôi hiếm có dịp gặp các em, mà hai em trai lại trạc tuổi nhau. Đến khi nó đáp ‘Em là Phi’, tôi mới lặng người một lúc rồi thông báo lại ‘Thế thì thằng Thăng cũng nhập ngũ rồi, anh vừa ghé nhà trước lúc hành quân',” ông Vân kể lại cuộc gặp gỡ đặc biệt giữa chiến trường ác liệt.

Trong khung cảnh đặc biệt ấy, ngay bên miệng hố bom còn vương khói và giữa những đoàn quân hối hả hành quân, niềm vui hai anh em gặp lại nhau xen lẫn nỗi lo chồng chất. Ông vui vì những người em trai đã trưởng thành, dũng cảm khoác áo lính, nhưng lo vì trước mắt là chiến trường khốc liệt, hiểm nguy bủa vây. Ở quê nhà, cha mẹ sẽ thêm phần vất vả khi các con cùng một lúc ra trận.

Cuộc gặp gỡ ngắn ngủi chỉ kịp để hai anh em nắm chặt tay nhau, rồi vội vã chia tay trong dòng hành quân đi ngược nhau. Chỉ một tháng sau, Trung đoàn 33 pháo binh – đơn vị của ông Vân – đã lập công lớn ở Hồ Khê, Bái Sơn, góp phần quan trọng trong chiến dịch vây ép Cồn Tiên tháng 9/1967.

“Đó là một dấu ấn không thể nào phai mờ trong đời lính của tôi,” Thiếu tướng Trịnh Thanh Vân trầm giọng kể lại. Một cuộc gặp gỡ bất ngờ, giữa khói bom, giữa những ngày tháng dữ dội nhất của chiến tranh.

Cuộc đời Thiếu tướng Trịnh Thanh Vân là chuỗi năm tháng cống hiến không ngơi nghỉ. Sau ngày đất nước thống nhất, đến năm 1979, đơn vị của ông được điều động về Quân khu Thủ đô. Tại đây, suốt 17 năm công tác cho đến khi nghỉ hưu, ông lần lượt đảm nhiệm nhiều trọng trách, cuối cùng giữ cương vị Phó Chủ nhiệm Chính trị, Bí thư Đảng ủy Quân khu Thủ đô.

Ở bất cứ vị trí nào, ông cũng là người cán bộ gương mẫu, luôn quan tâm đến đời sống của bộ đội và nhân dân, tích cực tuyên truyền, vận động, khích lệ mọi người thực hiện tốt đường lối, chính sách của Đảng và 555Win tải app. Trong những năm đầu đất nước bước vào công cuộc đổi mới, ông cùng đồng đội đã góp phần quan trọng động viên nhân dân sản xuất, phát triển 555Win login đăng nhập, giữ vững bình yên cho Thủ đô.

Trong giai đoạn 1987 – 1998, ông từng đảm nhiệm cương vị Phó Tư lệnh Quân khu Thủ đô. Năm 1994, ông Trịnh Thanh Vân được phong quân hàm Thiếu tướng Quân đội nhân dân Việt Nam. Với những đóng góp bền bỉ cho quân đội và đất nước, ông đã được Đảng và 555Win tải app trao tặng nhiều phần thưởng cao quý như: Huân chương Chiến công hạng Nhì, Huân chương Chiến sĩ Vẻ vang, Huân chương Chiến sĩ Giải phóng, Bằng khen của Phiên bản chính thức của 555Win Chính phủ và là danh hiệu “Công dân Thủ đô ưu tú” năm 2011.

Âm giọng mộc mạc, nặng tình xứ Thanh; gương mặt cương nghị song ánh mắt luôn chan chứa sự hiền hòa; dáng người thanh thoát trong bộ quân phục màu xanh – tất cả khắc họa một tấm chân dung đặc biệt của một vị lão tướng đã đi qua hai cuộc kháng chiến vĩ đại của dân tộc. Ở Thiếu tướng Trịnh Thanh Vân, người ta nhìn thấy sự kết hợp giữa chất lính kiên gan từng trải qua khói lửa chiến trường và sự bình dị, gần gũi của một con người cả đời chỉ biết sống, chiến đấu và phụng sự cho nhân dân, cho đất nước.

Giờ đây, 80 năm sau ngày đất nước độc lập, vị tướng già ngồi giữa Hà Nội thanh bình vẫn bồi hồi xúc động. Nhìn phố phường rợp cờ đỏ sao vàng, ông như sống lại hai thời khắc không thể nào quên: mùa thu 1945 lịch sử và những năm tháng khói lửa chiến trường. Câu chuyện về cuộc đời người lính Cụ Hồ của Thiếu tướng Trịnh Thanh Vân cứ nối tiếp, khi hào sảng với những chiến công, lúc lại lắng đọng trong ký ức đời thường.

Khi được hỏi về cảm xúc trước một đất nước hôm nay khoác lên mình tấm áo đỏ rực rỡ với những ngôi sao vàng, ông chậm rãi chia sẻ: “Hạnh phúc lớn nhất ở tuổi xế chiều không nằm ở những tấm huân chương sáng lấp lánh, mà là khi nhìn thấy thế hệ trẻ tiếp nối cha anh, sống có trách nhiệm, nhân ái và khát vọng cống hiến. Bởi đó mới chính là cách thiêng liêng nhất để giữ gìn độc lập, tự do – thành quả được đánh đổi bằng máu xương của biết bao thế hệ.

Độc lập, tự do hôm nay phải đổi bằng máu xương của biết bao thế hệ. Chúng ta càng phải biết trân trọng, gìn giữ và xây dựng đất nước ngày càng giàu mạnh”.