Ảnh: Quách Sơn

Một người bạn du học Ý đã mấy năm nay chợt gửi cho mình vài dòng tin nhắn: Nhớ phố Hà Nội quá. Nôm na, bạn bảo Hà Nội rực rỡ cờ hoa đầu thu tháng 9 còn đẹp hơn cả Venice. Mình không nhận xét gì, vì nào đã có may mắn "tận mục sở thị" Venice để mà so sánh. Nhưng quả tình, với tôi, một gen Z may mắn sinh ra trong hòa bình, Hà Nội những ngày này thật đẹp.

Một Hà Nội mà nắng Ba Đình bỗng vàng rực rỡ, khắp phố phường cờ hoa, băng rôn, khẩu hiệu hân hoan chào mừng Quốc Khánh nước Cộng hoà xã hội chủ nghĩa Việt Nam 2/9.

Người Hà Nội cũng có "thú" ăn tết Độc lập rất riêng. Dù nghỉ lễ dài, nghỉ lễ ngắn, mọi người cũng thường ít rời khỏi Thủ đô dịp này. Có lẽ, bằng tất cả niềm tự hào dân tộc, với những người con người nơi đây, chẳng đâu đẹp bằng Thủ đô.

Cho đến tận vài năm trước, đến ngày này, ông ngoại tôi vẫn tự tay chuẩn bị một mâm cơm chờ con cháu về quây quần. Mừng Quốc Khánh chỉ có với những món ăn đơn giản nhưng gà luộc, xôi sen, giò thúc là không thể thiếu.

Gà cúng ông chọn phải là gà trống, mào đỏ tươi nhú cao và đều nhau. Gạo nếp và sen được ngâm qua đêm. Giò thúc tự tay ông bó bằng lá chuối rửa qua 5 lần nước, đun bằng bếp củi, gỗ bạch đàn cháy đượm, thơm nồng. Nay ông đã ra người thiên cổ, mâm cỗ con cháu quây quần ấy vậy mà bỗng nhạt vị đi nhiều...

Ngoại là người lính trở về từ chiến trường, dấu tích những năm bom đạn vẫn theo ông suốt những năm tháng sau này với mảnh đạn găm vào đùi bên trái. Còn bé, những ngày trái gió trở trời, tôi thường chẳng thấy ông bồng tôi lên trước xe đạp màu xanh đã cũ, loanh quanh khắp phố. Mãi sau này tôi mới hiểu, đó là lúc con người kiên cường vượt qua bom đạn chiến tranh ấy phải gặm nhấm nỗi đau từ vết thương của một thời khói lửa bảo vệ Tổ quốc.

Thế nhưng, mỗi khi nhắc đến chiến tranh, nhắc đến độc lập, mắt ông đều ánh lên niềm tự hào mà nhắn nhủ anh em chúng tôi: Tên nước của ta là Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam, Thủ đô ta là Hà Nội, lãnh tụ là Chủ tịch Hồ Chí Minh.

"Độc lập" trong mỗi người là một ý niệm, với thế hệ đã có tuổi, trải qua nhiều dạng hình của nỗi khổ, "Việt Nam độc lập" có lẽ là một thời khắc thiêng liêng đến trào nước mắt, đánh dấu sự định danh của đất nước trên bản đồ thế giới.

Còn "độc lập" với những thế hệ tiếp theo, tôi nghĩ, đó là biết ơn, gìn giữ và tiếp nối khát vọng về một Việt Nam giàu mạnh.

Mỗi thế hệ đều trải qua những khoảnh khắc lịch sử không tái diễn lần hai trong nhịp chảy trôi của thời đại. Mỗi người đang sống và đã sống đều mang trong mình một vùng ký ức, lấp lánh cùng lớp trầm tích thời gian. Thời gian biến khoảnh khắc hiện tại thành quá khứ, còn ký ức là những thứ mà lớp người sau mãi hoài niệm.

Nhớ về lịch sử, bởi trân trọng những ký ức hào hùng của dân tộc, bởi biết ơn những gì tạo nên ngày nay mà ta đang sống.