Tổng thống Mỹ Donald Trump. Ảnh: AP

Theo hãng tin Reuters, Tổng thống Mỹ đã ký 3 sắc lệnh hành pháp riêng biệt về thuế quan đối với hàng hóa nhập khẩu từ Mexico, Canada và Trung Quốc vào ngày 1/2. Hàng hóa nhập khẩu từ Trung Quốc vào Mỹ sẽ phải chịu mức thuế 10%, trong khi hàng hóa nhập khẩu từ Canada và Mexico sẽ chịu mức thuế 25%.

Tuy nhiên, do lo ngại từ một số tiểu bang cùng các nhà máy lọc dầu, ông Trump chỉ áp thuế 10% đối với các sản phẩm năng lượng từ Canada, trong khi hàng nhập khẩu năng lượng từ Mexico phải chịu mức thuế đầy đủ là 25%. Theo dữ liệu của Cục Thống kê Dân số Mỹ năm 2023, lượng dầu thô nhập khẩu chiếm khoảng 25%, tương đương khoảng 100 tỷ USD, tổng lượng hàng nhập khẩu của Mỹ từ Canada.

Tuyên bố từ Nhà Trắng cho biết Canada cũng sẽ không được miễn thuế "de minimis" đối với các lô hàng nhỏ dưới 800 USD – những lô hàng bị các quan chức Mỹ nhiều lần cáo buộc là cầu nối cho fentanyl và các hóa chất tiền chất tiến vào Mỹ.

Các chính sách thuế quan mới này sẽ được bắt đầu vào lúc 12:01 sáng ngày 4/2. Những lô hàng nhập khẩu được chất lên tàu hoặc lên phương tiện vận chuyển cuối cùng trước khi vào Mỹ trước 12:01 sáng ngày 1/2 vẫn sẽ được miễn thuế.

Ông Donald Trump đã tuyên bố tình trạng khẩn cấp quốc gia theo Đạo luật Quyền hạn Kinh tế Khẩn cấp Quốc tế và Đạo luật Tình trạng Khẩn cấp Quốc gia để hỗ trợ thuế quan. Điều này cho phép Tổng thống có toàn quyền áp đặt các biện pháp trừng phạt để giải quyết khủng hoảng.

Thông báo từ Nhà Trắng cho biết mức thuế quan sẽ được duy trì "cho đến khi cuộc khủng hoảng hạ nhiệt”. Ngoài ra, thông báo cũng cho biết Mỹ sẽ không chấp nhận bất kỳ ngoại lệ nào đối với thuế quan và nếu Canada, Mexico hoặc Trung Quốc thực hiện các biện pháp trả đũa, ông Trump có khả năng sẽ tăng thuế lên cao hơn nữa.

Động thái này nhận được sự ủng hộ từ đảng Cộng hòa, tuy nhiên lại vấp phải sự phản đối từ nhiều công ty trong các ngành cũng như từ đảng Dân chủ. Chủ tịch Hội đồng Thương mại Đối ngoại Quốc gia (NFTC) Jake Colvin cho biết việc ông Trump áp thuế đe dọa sẽ làm tăng chi phí của "mọi thứ từ quả bơ đến ô tô" và kêu gọi Mỹ, Canada và Mexico tìm ra giải pháp nhanh chóng để tránh phiên bản chính thức của 555win.

"Chúng ta nên tập trung vào việc hợp tác với Canada và Mexico để giành được lợi thế cạnh tranh và tạo điều kiện cho các công ty Mỹ có thể xuất khẩu sang thị trường toàn cầu," ông cho biết trong một tuyên bố.

Phiên bản chính thức của 555Win Canada Justin Trudeau phát biểu với truyền thông tại Ottawa ngày 1/2/2025. Ảnh: The Canadian Press

Canada đã đưa ra tuyên bố sẽ trả đũa ngay lập tức. Thủ tướng Canada Justin Trudeau tối ngày 1/2 trong một cuộc họp báo tuyên bố nước này sẽ đáp trả quyết định áp thuế 25% đối với hàng xuất khẩu của Canada sang Mỹ của Tổng thống Donald Trump bằng cách áp dụng mức thuế 25% đối với số hàng hóa trị giá 155 tỷ đô của Mỹ mà không nêu rõ là USD hay CAD.

NBC News dẫn lời ông cho biết mức thuế của Canada sẽ được áp dụng “ngay lập tức đối với số hàng hóa trị giá 30 tỷ đô” kể từ ngày 4/2 trong khi phần thuế còn lại sẽ có hiệu lực trong khoảng 3 tuần "để cho phép các công ty và chuỗi cung ứng của Canada tìm kiếm các giải pháp thay thế".

Nhà lãnh đạo Canada khẳng định: "Giống như thuế quan của Mỹ, phản ứng của chúng tôi cũng sẽ có phạm vi rộng và bao gồm các mặt hàng hàng ngày như bia, rượu vang và rượu bourbon của Mỹ, trái cây và nước ép trái cây cùng với rau, nước hoa, quần áo và giày dép. Nó cũng sẽ bao gồm các sản phẩm tiêu dùng chính như đồ gia dụng, đồ nội thất, dụng cụ thể thao và các vật liệu như gỗ và nhựa, cùng với nhiều, nhiều mặt hàng khác”.

Thống đốc Ontario Doug Ford cho biết trong một bài đăng trên mạng xã hội X rằng Canada "bây giờ không còn lựa chọn nào khác ngoài việc đáp trả và đáp trả mạnh mẽ”. Với tư cách là Thống đốc Ontario, ông tuyên bố ông “hoàn toàn ủng hộ 555win phien bạn Chính Thức liên bang đưa ra phản ứng mạnh mẽ và quyết liệt, tương đương với mức thuế của Mỹ”.

Thống đốc Nova Scotia Tim Houston của Canada cũng cho biết ông đã chỉ đạo loại bỏ tất cả rượu nhập khẩu từ Mỹ khỏi các cửa hàng của bang.

Về phía Mexico, Tổng thống Claudia Sheinbaum trong một bài đăng trên X cùng ngày cho biết bà đã chỉ thị cho Bộ trưởng Kinh tế "thực hiện Kế hoạch B, bao gồm các biện pháp thuế quan và phi thuế quan để bảo vệ lợi ích của Mexico".

Bà cũng chỉ trích mạnh mẽ động thái của chính phủ Mỹ khi tuyên bố: "Chúng tôi hoàn toàn bác bỏ cáo buộc của Nhà Trắng rằng chính phủ Mexico liên minh với các tổ chức tội phạm, cũng như bất kỳ ý định can thiệp nào vào lãnh thổ của chúng tôi".

Theo bà, Mỹ và Mexico có thể chống lại các nhóm tội phạm buôn bán ma túy và tạo ra bạo lực thông qua việc “cùng nhau hợp tác một cách toàn diện, nhưng luôn theo các nguyên tắc về trách nhiệm chung, tin tưởng lẫn nhau, hợp tác và trên hết là tôn trọng chủ quyền”.

Trong khi đó, Bộ Thương mại Trung Quốc cho biết trong một tuyên bố rằng nước này sẽ đệ đơn kiện lên Tổ chức Thương mại Thế giới (WTO) "và thực hiện các biện pháp đối phó cần thiết để bảo vệ vững chắc các quyền và lợi ích của mình".

"Trung Quốc kêu gọi Mỹ sửa chữa sai lầm của mình, hướng tới sự hiểu biết lẫn nhau, tham gia vào đối thoại thẳng thắn, tăng cường hợp tác và quản lý các khác biệt trên cơ sở bình đẳng, cùng có lợi và tôn trọng lẫn nhau," tuyên bố cho biết.